Metoda SMARTER - skuteczne wyznaczanie i osiąganie celów

Metody SMART i SMARTER to jedne z najbardziej użytecznych koncepcji formułowania celów. Zobacz, w jaki sposób dzięki zasadom SMART i SMARTER formułować swoje cele, aby ich realizacja była łatwiejsza i możliwa.

Metoda małych kroków i Stretching Goal

Bardzo wielu ludzi pytanych o ich życiowe cele mówi: „Chciałbym mieć bardzo dużo pieniędzy”, „Chciałby mieć bardzo dobrze płatną pracę”, „Chciałbym pojechać na egzotyczną wycieczkę”.

W istocie są to ich marzenia, a nie cele. Marzenia, które z dużym prawdopodobieństwem się nie spełnią. Aby cel miał szanse być osiągnięty, powinien być precyzyjnie określony i powiązany ze schematem działań prowadzącym do osiągnięcia go. Jeżeli chcesz osiągnąć cel, który sobie ustanowiłeś, musisz pamiętać o kilku ważnych elementach.

Jednym z nich jest metoda małych kroków. Jest to umiejętność formułowania mniejszych celów znajdujących się na drodze twojego celu głównego. Dzięki temu główny cel jest łatwiejszy do osiągnięcia.

Cel również powinien być na tyle skomplikowany, aby motywował do osiągnięcia. Jednocześnie powinien być na tyle łatwy, aby chciało ci się go osiągnąć i żebyś wiedział, że to jest możliwe. Jest to tak zwana metoda celu rozciągliwego – Stretching Goal. Stanowi ona podstawę do wprowadzenia w życie zasady SMART lub SMARTER.

Co to jest metoda SMART?

Samo słowo „smart” oznacza mądry lub sprytny. Metoda SMART to nie słowo, tylko akronim. Najpopularniejsza definicja reguły SMART to: Koncepcja formułowania celów w dziedzinie planowania będąca zbiorem pięciu postulatów dotyczących cech, którymi powinien się charakteryzować poprawnie sformułowany cel. Po raz pierwszy akronim SMART został użyty przez Georga T. Dorana w 1981 roku w magazynie Management Review. Od tego momentu stawała się coraz bardziej popularna i doczekała się wielu rozwinięć.

Co oznacza akronim SMART?

Jak już wyżej zostało zaznaczone metoda SMART to akronim. Oznacza dokładnie:

• S od specified, czyli specyficzny, sprecyzowany – inaczej mówiąc konkretny,
• M od measured, czyli mierzalny, policzany, liczbowy – wyrażony w postaci liczbowej,
• A od ambitious, czyli ambitny – ma powodować uczucie lub pragnienie osiągnięcia sukcesu,
• R od realistic, czyli realistyczny – realny do wykonania,
• T od time-bound, czyli z ustaloną datą realizacji – ograniczony czasowo, terminowy.

Określenie celu metodą SMART pozwoli ci na szybkie określenie konkretnego celu działania.

Rozwinięcia akronimu SMART

Rozwinięcie akronimu SMART przedstawione wyżej wiąże się przede wszystkim z formułowaniem celów osobistych. Technika SMART jest również wykorzystywana w zarządzaniu zasobami ludzkimi, sprzedaży czy zarządzaniu projektami. W związku z tym powstały alternatywne rozwinięcie akronimu. Koncepcja SMART w zarządzaniu przedstawia się następująco:

S – skonkretyzowany, sprecyzowany, strategiczny, prosty (smiple): musisz określić konkretny cel, na przykład: 15 proc. wzrostu liczby transakcji. „Wzrost sprzedaży”, „wzrost zamówień”, „więcej paragonów” – to nie są sprecyzowane cele.

M – mierzalny, motywujący: musisz dokładnie ustalić sposób określenia wzrostu i metodę jego obliczenia. Czy chcesz, aby był to 15 proc. wzrost liczby transakcji w stosunku do poprzedniego miesiąca, kwartału czy roku?

A – osiągalny (achievable), ustalony (agreed), zgodny z celami firmy (aligned with corporate goals), nastawiony na konkretne akcje (action-oriented): czy posiadasz wystarczające dane pozwalające przypuszczać, że 15 proc wzrost jest osiągalny? Czy kiedykolwiek analizowałeś, w jaki sposób udało się firmie uzyskać wzrosty sprzedaży?

R – istotny (relevant), realistyczny, rozsądny, oparty na wynikach (results based): czy wzrost liczby transakcji jest obecnie głównym problemem twojej firmy? Jaki jest powód potrzeby zwiększenia liczby transakcji. Czy 15 proc. wzrost liczby transakcji będzie korzystny, bo być może spadnie średnia cena? Należy skupić się na rzeczywiście istotnych elementach procesu.

T – określony w czasie (time-based), możliwy do monitorowania (trackable), ograniczony czasowo i kosztami (time/cost limited), testowalny (np. w IT), z ramami czasowymi (timeframe), aktualny (timely): należy jasno określić czas, w jakim ma zostać osiągnięty cel, najlepiej poprzez przyjęcie dat granicznych. Musisz pamiętać, że punkt ten wiąże się z podpunktem „mierzalny”. Twój cel musi być możliwy do zmierzenia w czasie. O ile w przypadku wzrostu liczby transakcji jest to dość proste do wyobrażenia, to na przykład badanie efektów zmian rebrandingu marki wymaga dłuższego okresu badawczego.

Metoda SMARTER

Metoda SMARTER to nic innego jak rozszerzona o dwa dodatkowe hasła zasada SMART. Dodatkowe litery oznaczają:

E – „exciting”, czyli ekscytujący. Twój cel powinien być dla Ciebie intrygujący i emocjonujący. To nie powinno być coś, co wydaje ci się, że chcesz osiągnąć – musisz naprawdę pragnąć zrealizować ten cel. Jeżeli nie będzie on wzbudzał w tobie emocji, to nigdy nie będziesz miał odpowiedniej motywacji, by go zrealizować.

R – „recorded” (zapisany). Zapisany cel jest łatwiejszy do realizacji i tym różni go to od marzenia czy życzenia.

Cele SMARTER są zatem dokładniej przemyślane oraz rozbite na mniejsze, dodatkowe składowe. Dzięki temu ich realizacja jest znacznie prostsza i dostarcza więcej satysfakcji.

Cele SMART – przykłady

Oto przykłady prawidłowo wyznaczonych celów wg koncepcji SMART:

• Przykład 1:

Cel ogólny, niesprecyzowany: Chcę nauczyć się języka francuskiego. Sprecyzowany: Chcę nauczyć się języka francuskiego poprzez uczestniczenie w zajęciach w szkole językowej i pracę w domu. Mierzalny: Będę uczyć się dwa razy w tygodniu w szkole oraz co najmniej raz w tygodniu w domu.

• Ambitny: Chcę nauczyć się mówić komunikatywnie.
• Relevant (istotny): Chcę porozumieć się z chłopakiem mojej siostry, który jest Francuzem.
• Terminowy: Chce zacząć swobodnie mówić od czerwca 2022 roku.

Cel SMART: Od czerwca 2022 roku chcę komunikatywnie rozmawiać w języku francuskim, aby móc swobodnie rozmawiać z chłopakiem swojej siostry. Cel ten osiągnę, chodząc do szkoły językowej dwa razy w tygodniu oraz pracując w domu.

• Przykład 2:

Cel ogólny, niesprecyzowany: Chcę przebiec i ukończyć półmaraton. Sprecyzowany: Chcę przebiec półmaraton. Rozpocznę współpracę z trenerem biegania.

• Mierzalny: Będę trenował cztery razy w tygodniu. Treningi będę zapisywał i wyniki wysyłał swojemu trenerowi. Ambitny:
• Przebiegnę półmaraton poniżej dwóch godzin. Relevant (istotny):
• Zawsze chciałem wziąć udział w biegu długodystansowym.
• Terminowy: Wystartuję w zawodach w październiku 2022 roku w Poznaniu.

Cel SMART: W październiku 2022 roku chcę wystartować w półmaratonie w Poznaniu. Bieg chcę ukończyć poniżej dwóch godzin. W związku z tym będę regularnie trenował – cztery razy w tygodniu oraz rozpocznę współpracę z trenerem biegania, który będzie oceniał i korygował moje treningi.

Pomimo swojej kilkudziesięcioletniej historii zasada SMART jest nadal zbyt mało znana, zwłaszcza w osobistym formułowaniu celów. Warto ją stosować, ponieważ jak widzisz, pozwala skutecznie sprecyzować swoje cele i konsekwentnie do nich dążyć. Dzięki stosowaniu metody SMARTER lub SMART zaoszczędzisz również sporo czasu, gdyż twoje cele będą o wiele szybciej zrealizowane.

Aby dokładnie poznać i sprawnie wdrażać technikę SMART zacznij od wyznaczania sobie prostych celów i zaplanuj wg tych zasad np. swój dzień w pracy lub weekend poza domem. Takie ćwiczenie na początku może zająć ci trochę czasu, jednak gdy dojdziesz do wprawy, będziesz w stanie osiągać coraz to bardziej ambitne cele zgodnie z zasadami SMART.